Gebelerde Kovid-19 Pandemisi

Gebelerde Kovid-19 Pandemisi

Gebelik döneminde kalp solunum ve immün sisteme ait fizyolojik değişiklikler gebelerin daha duyarlı gelmesini sağlar. Gebelikte solunum yolu görülme sıklığı az olmaktadır. Hastalık ortaya çıkarsa sekonder morbidite ve mortalite artmaktadır.

Gebelikte kalp hızı ve oksijen tülketimi artışı beklenir. Aynı zamanda göğüsün enli çapı artar diyafram yükselir böylece akciğer kapasitesi düşer. Sonunda gebenin gebe hipoksiye karşı dayanıklılığı azalır. Solunum yollarındaki değişiklikler damar genişlemesi mukozal ödem solunum yollarında sekresyon artışını beraberinde getirir. Viral pinoması olan (zatürre) gebelerde erken doğum gelişme geriliği düşük doğum ağırlılığı 5. Dakikada apkon storu düşmesi daha sık yaşanır. Gebelikte T lenfositlerinden Th2 grubunda artış görülür. Bu sebepten kovid-19 daha az şiddetle seyretmesine neden olur. Çoğu gebeler hastalığı hafif yada orta şiddette bulgular ile geçirirler.

Ancak ;

Alt hastalığı olanlarda EMR preterm eklamsi fetal sıkıntı sezrayn oranı artışı hem mortalite riski artmıştır.

Kovid-19 gebelerin yönetimi

Multi disiplin yaklaşımı gerektiren durumdur. Hastalığa bağlı komplikasyonların gelişimini engellemek için gebelikte ve postpartum 2 haftada grip aşısı uygulaması önerilmektedir. Enfeksiyon gebelikte bebeğe nadir olarak geçer. Vertikal geçiş hemen hemen hiç görülmez. Plasentada ACE2 reseptörleri mevcut olmasına rağmen fetüse geçiş ispatlanmamıştır.

Gebelerin izlenmesi:

• Özel tedbirler alınarak izlenmeli

• Gebelik muayeneleri sıkça tekrar edilmemeli

• Muayene odasında az kişi olmalı

• Gebeye bu dönemde pskolojik destek verilmelidir.

Enfekte gebelerin yönetimi:

• Semtomatik (belirtileri olan )gebede  klavuzlara ve bilgilere uyulmalı

• Enfeksiyon önlemleri alındıktan sonra gebe muayene edilmeli

• Nazofrangiel sürüntü

• Kişisel korunma ekipmanları (önlük tıbbi N95 maske koruyucu sperlik gözlük eldiven) ile çalışılır.

• Hastalık tanısı almış gebeler radyolojik görüntüleme yöntemleri BT toraks ultrasonu önerilir. Gebenin karnı kurşun yelek ile korunması gerekir.

• Hatsanın genel durumuna göre evde izolasyon yada hospitalazyon kararı verilir.

Hastaneye yatış endikasyonu:

Orta ve şiddetli hasta olanlar hafif hastalığı var ancak obezite vücut kitle ideksi>30kg/m2

Gebelik diyabeti hiper tansiyon preklamsi ileri yaş >35

venöz trombe emboli riski preterm eylemi EMR bozulmuş fetal profi

Takip ve tedavi:

kovid-19 tanısı almış gebelerde ve post partum 2 hafta dönemde anti viral ilaçlar kullanılır. Tedaviye mümkün olan en erken dönemde yada semtomlar başladıktan sonra 48 saat içinde başlanması kabul görmektedir. Enfeksiyon düşünülen ancak test sonucu çıkmamış gebelrde ampirik tedavi başlanır. Başka ek hastalığı olan gebeler yakından izlenmeli komplike olmayan kovid-19 tanılı gebelerin sadece izlenmesi yeterli olacaktır.

• Enfekte olan gebelerde serum verilmesi

• İstirahat

• Beslenme desteği

• Sıvı elektrolit dengesi sağlanmalıdır.

• Hastanın klinik seyrine göre

• Kan gazı

• Laktak tayini

• Karaciğer ve neral fonksiyon testleri

• Kardiyak enzim tayini

• Liteal bulgular

• Oksijen santrasyonu (>%95) olması sağlanmalıdır.

• Hipoksinim derecesine göre

• Yüksek akım oksijen

• Entübasyon yada mekanik ventikasyon

• Fetal iyilik hali

• Elektronik monititazyon (NST)

• Biyofiik profoli

• USG veya doppler incelemesi takip edilmelidir.

Kovid-19 gebelerde trombo enbolik riski artışı nedeni ile düşük molüküllü heparin başlanır. Doğum sonrası 7-14 gün devam edilir. Bakteriyel pinomoni riski varsa ampirik tedavi fetal akciğer mantrasyonu için 24-34. Haftalar arasında ritün dozda steriüd uygulanmaladır. Kotoliz uygulaması hala tartışmalıdır. Kullanmak gerekirse nifetipin tercih edilmeldiir.

İndomatezin ACE2 reseptür etkişimi nedeni ile hipoksiye neden olur kullanımda yeri yoktur.

Magnezyum sülfat tedavisi için göğüs hastalıkları uzmanı görüşü alınmalıdır. Ağrı kesici için düşük doz aseto mifen tercih edilir. Düşük doz aspirin kullanımı her hastaya göre planlanmalıdır.

Plazma

Rekombinalt IL-1 reseptör antiganisti denilebilir.

Kovid-19 gebelerde doğum

Doğum zamanı planı,  hastalığın şiddetine annenin genel durumuna ek hastalık varlığına fetal iyilik haline bakılarak karar verilir.

Tek başına kovid-19 tanısı erken doğum için endikasyon olmalıdır.

Bebeğe bulaş olmaması için mümkünse izolasyon süresi tamamlandıktan sonra gerçekleştirilmelidir.

Doğum şekli kararı

Obstektik endikasyon klinik aciliyet durumuna göre karar verilir.

Obstrektik endikasyon yok ise sezaryen uygulanmamalıdır.

Sezaryen meteryal morbibiteyi arttıran girişimdir.

Doğumda takip:

Ateş ölçümü

Oksijen santrasyonu

Solunum saysısı

Nabız tansiyon ölçümleri

Oksijen santrasyonu yakından takip edilmelidir.

Eylem süresini kısaltmak için

servikse balon uygulama

oksitosin indiksiyonu veya augmentasyon

enfeksiyonun yayılımını önlenmek için doum eylemi hızlandırılmalıdır.

Odadaki personel azami seviyede olmalı vaginal doğumlarda anne maske takmalı doğum un ikinci evresini kısaltmak için vakum uygulanmalı

Doğum süresince oksijen verilmesi önerilmez. (oksijen sentreasyonu düşmezse)

Doğum Kişisel korunma ekipmanı giymiş kişiler tarafından gerçektleştirilmeli

Anormal etkisi nedeni ile mümkünse sezaryen bölgesel anestezi yapılarak gerçekleştirilmeli

Doğum sonrası takip:

Lohusa izole edilmeli

Hasta ağurt ödnemde ise bebek anneden ayrılmalı emzirmemeli emzirme ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Anne stebil ise maske takarak emzirebilir. Ağrı için asetominofen verilebilir. Postpartum düşük molekkülü haperin başlanır.