Gebelikte Konstipasyon ve Yönetimi

Gebelikte Konstipasyon ve Yönetimi

Kabızlık nedeni belli olmayan, bağırsak hareketlerinin azalması ve gaitanın geçişinde zorluk ile kendini gösteren herkese göre değişik şekillerde ve sık yaşanan sağlık problemdir.

Ancak bu problem bağırsakta tıkanma, enfeksiyon ve kolon kanserlerinde ayırt edilmelidir.

Kabızlık tanısı için şu kriterlere gereksinim duyulur.

Belirtiler tanı konulmadan 6 ay önceden başlamış ve son üç aydırda devam ediyor olmalıdır. Kriterler son üç ayda haftada en az bir gün tekrar eden abdest ile ilişkili karın ağrısı gaita sıklığının değişmesi bununla birlikte gaita görünümünde belirgin değişiklikler tanıya koyduran kriterlerdir.

Konstipasyonda yaşam kalitesi düşer. Bu nedenle kişi de zayıf ruh hali ortaya çıkar. Hayal kırıklığı gibi psikolojik sorunlara yol açacaktır.

 Riskli gruplar

•     Yeni doğan ve bebekler

•      55 yaş ve üzeri yetişkinler

•      Barsak operasyonu geçireneler

•      Gebeler

•      Sedanter yaşam

•     Laksatif alışkanlığı

•     Seyahat  edenler

•      Hipotroidi  durumu ve ilaç kullananlar

Kabızlık çocukluk döneminde erkeklerde, gelişme ve üretkenlik dönemlerinde kadınlarda sıkça görülür.

Gebelikte en sık yakınma bulantı kusma iken; ikincisi de yaklaşık gebelerin %50’sinde görülen konstipasyon takip eder.

Gebelikte konstipasyon değişen hormonların sindirim sistemi üzerine etkileri,büyüyen bebeğin mekanik baskısı azalan fiziksel aktivite ve beslenme alışkanlığında görülen değişmeler esas nedenlerdir.

Gebelerde konstipasyon:

 Aşırı gerginlik, seyrek dışarı çıkma ,sert yumrulu gaitalama ,eksik boşalma hissi ,nadir bağırsak hareketleri hissetme ile kendini gösterir. Besinlerin bağırsaktan geçiş süreleri gebeliğin ilk trimesterde  80 dk iken ikinci üçüncü trimesterde 130 dk çıkacaktır. Uzayan bu geçiş besinlerin emilimini arttırdığı gibi ayrıca kalın bağırsakta geri su emilimini de arttıracaktır.

Gebelikte salgılanan ve uterus adelesi kasılmasının durduran relaxin hormonu sindirim sistemi düz kas hücrelerinin kasılmasını durduracaktır. Ayrıca gebelikte renin ve progesteron üretimide artar. Kanda aldesteron hormonun arttışına neden olur. Bu hormon su tutan hormondur. Bunun sonucunda da kabızlık ortaya çıkacaktır. Gebeliklerde kabızlık görünme sıklığı %11-44 arasında görülür.

Tanı:

• Haftada 3 den daha az sayıda dışarı çıkma

• Sert dışkılama

• Tam boşaltamama hissi

• Esas yakınmalardır.

Fizik muayenede sindirim sistemi troid testleri total biyokimyasal testler , hemogram , gaitada gizli kan , elektrolit düzeyleri ölçülür.

MR , ultrason ve kolonoskopi yapılır.

İlaç alışkanlıkları varsa sorgulanır.

Kabızlık uzun süre devam ederse;

• Hemoroit, anal fissür,vagina rektum, mesane ve uterus sarkmaları

• Gaita kaçırma

• Bağırsak tıkanması ve perforasyon

Tedavi:

Altta yatan bir patoloji yok ise,düzenli uyku haftada en az 3 gün ve en az 30 dk yürüyüş

• Tuvalet zamanı programlanmalı

• Tuvalet yapma hissi gelince ertelenmemeli

• Bağırsak refleksi oluşması için

• sabah bir bardak ılık limonlu su

• yatmadan önce bir bardak sıcak süt

Pelvik tabanı rahatlatmak için :

• aşırı ıkınmayın

• ayaklar altına destek koyun yükseklik yaratın

• beslenme lifli gıdaları tüketin

• doymuş yağdan fakir beslenme

• liflerden zengin meyve tahıl ve kuruyemişler içeren diyet uygulayın.

• Probiotiklerden (yoğurt, kefir) tüketin

Lifli gıdalar:

• Yulaf

• Fasulye

• Meyve çeşitleri

• Sebzeler tahıl ürünleri

• Kayısı

• Üzüm

• Armut

• Şeftali

• Çilek

• Papatya çayı tüketin

Sebze ve meyve alımını günde 400 gr olmalı 30 gr lif alınmalı en az 2 litre su tüketilmelidir.

Düşük doğum ağrılı olasılığını azaltmak için günde 60 mg demir alınmalıdır.

Yoga uygulamaları  ve hipnoterapi telkinleri alma konstipasyona yardımcı olmaktadır. Bacaklar 90 derece açı ile karna çekilerek sindirilen gıdaların taşınmasına neden olan bir pozisyona geçilmeli ayrıca aroma terapi, akupunktur, homeopati, refleksiyoloji , bitkisel ilaçlar, sinameki çayı tüketilmelidir.

İlaç tedavisi:

• İnatçı kabızlık tedavilerinde önerilmektedir.

• Laksatifler

• Gaitada lif oranını arttırırlar.

• Sıvıyı emerek gaitayı yumuşatırlar.

• Gebelikte ilaç olarak en güvenli olan gruptur.

• Ancak gaz olumuşuna neden olurlar. Gaz oluşumuna neden olmaları istenmeyen etkidir.

Gaita miktarını arttıran laksatifler:

Serutan

Citrucel

İçeren ilaçlar bol su ile alınmalıdır.

 Dışkıyı yumuşatan laksetifler:

Gaita üzerinde yağlanma etkisi yaratarak fonksiyon görürler.

Lübrikant ve nemlendiricilerden oluşan ilaçlardır.

Gaitayı yumuşatırlar ishale neden olurlar. Ikınmanın sakıncalı olduğu gebeliklerde ve makat cerrahisi geçirenlerde önerilir.

• Uzun dönem kullanılmaz.

• Uyarıcı laksetifler:

• Kas ve sinirleri uyarır

Bağırska hareketlerini ve su apsoliflerini azlatır.

Su ve elektrolit atılımını sağlar. Konjenital malformasyonlara neden olduğundan gebelikte kullanımı sınırlıdır. Tek doz uygulamalarda kullanılır.

Hint yağı etkisi 2-3 saatte görülür. Uzun süre kullanılmaz. Alışkanlık yapar.